„Jestem społeczny, bo się komunikuję” – realizacja działań zakończona!

Szanowni Państwo

Stowarzyszenie „Stacja Autyzm” właśnie zakończyło realizację zadania „Jestem społeczny, bo się komunikuję” skierowanego do osób z niepełnosprawnością oraz ich rodziców i opiekunów.
Było to zadanie publiczne mające na celu podniesienie kompetencji społecznych i umiejętności w zakresie komunikowania się osób z niepełnosprawnością z jednoczesną edukacją i wsparciem terapeutycznym ich rodziców i opiekunów. W pracy terapeutycznej wykorzystano metody wspierające osoby z niepełnosprawnościami w postaci treningu umiejętności społecznych i komunikacyjnych, w tym alternatywne i wspomagające metody komunikacji  (AAC).Nasze Stowarzyszenie podpisało umowę na sfinansowanie tego zadania w dniu 19 lipca 2022 r. z Narodowym Instytutem Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021 – 2030. Od tego momentu podjęliśmy przygotowania do realizacji projektu poprzez zakup niezbędnego sprzętu, programu komputerowego, książek i urządzeń do komunikacji (komunikatorów) oraz  innych pomocy niezbędnych do realizacji zajęć. Przeprowadziliśmy także dwie rekrutacje, wyłoniliśmy uczestników zajęć, utworzyliśmy grupy i harmonogramy czasowe, jak również podpisaliśmy umowy z osobami prowadzącymi zajęcia.
We wrześniu 2022r. Stowarzyszenie „Stacja Autyzm” rozpoczęło realizację zadania. Zakwalifikowani uczestnicy zostali podzieleni na cztery grupy wiekowe: dzieci, młodzież oraz dwie grupy osób dorosłych. Liczba beneficjentów wyniosła 18 osób. Zajęcia stacjonarne odbywały się w Młodzieżowym Domu Kultury w Kutnie. Łącznie zrealizowanych zostało 27 godzin zajęć przygotowujących. Zajęcia terapeutyczne zakończyły się w listopadzie 2022r.

Dwie grupy dzieci i młodzieży przygotowywały się do spaceru i jesiennych zabaw w parku. W trakcie trzech spotkań każdej z grup, uczestnicy zajęć poszerzali zakres swoich możliwości komunikacyjnych. Dokonywali wyborów, informowali o swoich potrzebach, wspomagając się gestem lub korzystając ze zdjęć, obrazków, piktogramów czy komunikatorów. Zajęcia w sali terapeutycznej oraz zabawy w parku dostarczyły dzieciom i młodzieży szeregu doświadczeń sensorycznych, stymulujących wszystkie możliwe kanały zmysłowe za pomocą których odkrywamy i poznajemy otoczenie. W jesiennej scenerii parku spotkali się  także rodzice młodszych uczestników zajęć. Terapeuci zaprezentowali możliwe formy sensorycznych zabaw plenerowych, możliwych do wykorzystania w codziennej aktywności.  

Młodzież i dorośli, podzieleni na dwie grupy terapeutyczne, uczestniczyli w dwóch kolejnych modułach zajęć. Pierwszy cykl spotkań miał na celu przygotowanie uczestników zadania do odwiedzenia wystawy plastycznej. W trakcie  trzech  spotkań, osoby z niepełnosprawnością poszerzały zakres swoich umiejętności społecznych i komunikacyjnych z wykorzystaniem metod komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC), metody integracji sensorycznej oraz innych strategii modelujących zachowania i umiejętności możliwe do wykorzystania w miejscach użyteczności publicznej. 15 października 2022 r. dwie grupy osób z niepełnosprawnością odwiedziły wystawę plastyczną  w Kutnowskim Domu Kultury. Do odwiedzenia wystawy zaprosiliśmy także rodziców i opiekunów uczestników zadania, którzy mieli okazję zapoznać się metodyką treningu, umożliwiającego ich dzieciom wyrażanie swoich  potrzeb, dokonywanie wyborów, określanie swoich emocji  z wykorzystaniem wystawianych akwareli. Rodzice mieli ponadto możliwość spotkania się z kuratorem wystawy p. Agnieszką Dąbrowską-Walczak, która opowiedziała o wystawie i akwareli jako technice malarskiej.
Drugi cykl zajęć terapeutycznych z udziałem młodzieży i dorosłych osób z niepełnosprawnością, miał na celu przygotowanie uczestników zadania do wspólnego wyjścia do pizzerii. W ramach zajęć przygotowawczych, uczestnicy zadania rozpoznawali własne preferencje smakowe  i  za pomocą kart pracy, komponowali dla siebie pizzę.  Identyfikowali  naturalne produkty, dokonując samodzielnie wyboru.  Trenowali podstawowe kompetencje związane z zamawianiem pizzy. Z wykorzystaniem narzędzi komunikacji alternatywnej  utrwalali zwroty i komunikaty najczęściej używane w restauracji.
Wspólne wyjście na pizzę było okazją do wykorzystania utrwalanych umiejętności. W sensorycznie przyjaznym lokalu, z ograniczoną ilość bodźców płynących z otoczenia,  młodzież i dorośli uczestniczyli we wspólnej degustacji.  Z pomocą obrazków, zdjęć, piktogramów lub z wykorzystaniem urządzeń typu komunikator każdy uczestnik, w możliwy dla siebie sposób zamawiał pizzę z samodzielnie dobranymi składnikami. Wizyta w pizzerii była naturalną okazją do utrwalania wielu innych kompetencji,  takich jak dokonywanie wyboru, czekanie na swoją kolej, sprawczość oraz  samodzielność. Dla niektórych uczestników zadania, była to pierwsza w ich dorosłym życiu, próba samodzielnego zamawiania posiłku w miejscu publicznym.
Na zakończenie dwóch cykli zajęć i wyjść w przestrzeń publiczną, zorganizowaliśmy spotkania dla rodziców i opiekunów w celu omówienia form i metod pracy oraz  strategii terapeutycznych. Na specjalnie  przygotowanych  banerach,  przedstawione zostały zdjęcia i materiały graficzne z przebiegu zajęć. Rodzice i opiekunowie obejrzeli krótkie filmy dokumentujące przebieg zajęć oraz  dynamikę widoczną np. w trakcie różnych aktywności ruchowych, pracy z ciałem, zabaw z rytmem, gotowości do doświadczania relaksu i odprężenia. Terapeuci prowadzący zajęcia wskazywali na  ogromne znaczenie prób identyfikowania emocji, wyrażania potrzeb, dokonywania wyborów i komunikowania się z innymi w możliwy dla siebie sposób. Niektórzy z rodziców wskazywali na obserwowane u swoich dzieci zmiany w zakresie kompetencji poddanych treningowi.  

Zrealizowany został również cykl specjalistycznych zajęć terapeutycznych i edukacyjnych, mających na celu wsparcie rodziców i opiekunów osób z niepełnosprawnością czyli warsztaty „Jak radzić sobie ze stresem i komunikować się”. Trzygodzinne sesje odbywały się z częstotliwością raz na dwa tygodnie w okresie od września do listopada 2022r. w dwóch 15 osobowych grupach. Łączna liczba beneficjentów wyniosła 30 osób. Ogółem odbyło się 10 spotkań warsztatowych, po 5 spotkań dla każdej grupy poprowadzonych przez psychologa i pedagoga specjalnego. Ich miejscem stał się Kutnowski Dom Kultury. Uczestnicy warsztatów otrzymali fachową wiedzę psychologiczną z zakresu komunikacji i radzenia sobie z permanentnym stresem, poznali wybrane techniki relaksacyjne, pracowali nad wzmocnieniem poczucia własnej wartości i asertywnością. W trakcie mini wykładów psycholog wskazywała na potrzebę utrzymywania dobrostanu psychicznego i podkreślała jego rolę w życiu rodzica osoby z niepełnosprawnością, zwracała uwagę na skutki przewlekłego stresu, omówiła specyfikę sytuacji psychologicznej rodziny osoby z niepełnosprawnością,   specyfikę potrzeb jej członków oraz podkreślała konieczność zaspokajania przez rodziców własnych potrzeb.  
Beneficjenci zostali zapoznani także ze strategiami komunikacyjnymi, które wspomagają osobę z niepełnosprawnością mającą złożone problemy w porozumiewaniu się. Pedagog specjalny zaprezentowała wiele pomocy wspomagających użytkowników AAC (różne systemy, sprzęt niskich technologii w tym książki do komunikacji, podręczniki edukacyjne oraz sprzęt wysokich technologii tj. różnorodne komunikatory i inne urządzenia multimedialne ze specjalistycznym oprogramowaniem). Techniki wspierające komunikację to stosunkowo nowe możliwości  w terapii osób z niepełnosprawnościami. Mogą być wykorzystywane zarówno w przypadku dzieci jak i osób starszych w celu umożliwienia bądź usprawnienie przebiegu procesu komunikowania. Prezentacja alternatywnych i wspomagających metod komunikacji cieszyła się dużym zainteresowaniem wśród obecnych rodziców co pokazało, że w tym obszarze istnieje potrzeba kontynuowania poruszonych zagadnień. 
Warsztaty psychoedukacyjne „Jak radzić sobie ze stresem i komunikować się” uświadomiły, że w sytuacji coraz lepiej działającego systemu opieki edukacyjno-rehabilitacyjnej dla osób z niepełnosprawnością ich rodzice nadal nie otrzymują dostatecznego wsparcia. Uczestnicy jednogłośnie stwierdzili, że jako rodzice i opiekunowie osób z niepełnosprawnością dotychczas nie otrzymali podobnej propozycji w środowisku lokalnym. Podczas spotkań mieli okazję doświadczyć więzi z ludźmi znajdującymi się w podobnej sytuacji, do spojrzenia na swoje problemy z innej perspektywy, do refleksji i przemyśleń. Poprzez aktywne uczestnictwo w zajęciach beneficjenci wymieniali własne poglądy i doświadczenia udzielając sobie wzajemnego wsparcia. Stworzyli życzliwą, bezpieczną i przyjazną atmosferę. Warsztaty zakończyły się uroczystym spotkaniem, na którym w miłej atmosferze przy kawie, herbacie i poczęstunku podsumowaliśmy razem spędzony czas. 
Obserwacja  procesu grupowego, aktywność uczestników podczas sesji oraz otrzymane od nich informacje zwrotne wskazują na wysoki poziom zadowolenia z udziału w projekcie. Tematyka i sposób realizacji zajęć zaspokoiły potrzeby i oczekiwania beneficjentów.

Na obecnym etapie realizacji zadania Stowarzyszenie „Stacja Autyzm” musi zmierzyć się z ewaluacją końcową, dokładnie wyliczyć wskaźniki i rezultaty, dokonać rozliczenia finansowego i napisać szczegółowe sprawozdanie. W niedalekiej perspektywie planujemy wyjść naprzeciw potrzebom osób z niepełnosprawnością oraz oczekiwaniom rodziców i opiekunów poprzez realizację kolejnych zadań.